Danas se navršava 75. godina od kada je po naredbi zapovednika SS-trupa i Gestapoa Hajnriha Himlera započeto sistemsko uništavanje naših predaka iz evropskih država, izdata16. decembra 1942. godine. Ovom naredbom započeta je deportacija Roma i Sinta u “porodični logor” Aušvic – Birkenau (Cigojnerlager). Zatočeni ovog logora poticali su sa teritorija Nemačke, kao i okupiranih država, poput Austrije, Češko-Slovačke, Poljske, Francuske, Jugoslavije, Belgije, ali i sa područja Norveške, Španije i okupiranog dela Sovjetskog Saveza. Ovom prilikom Koalicija romske omladine (KROS) podseća da do dana današnjeg nisu isplaćene reparacije žrtvama Roma i Sinta od strane Savezne Republike Nemačke!
Sedamdeset i više godina nakon II Svetskog rata još uvek nemamo utvrđen tačan broj stradalih Roma i Sinta, a jedan od razloga je upravo što se niko nije ozbiljnije bavio ovom temom. Povodom obeležavanja ovog dana KROS naglašava potrebu na sećanje stradanja i likvidacije izmedju 500.000 i 2 miliona evropskih Roma i Sinta. Prema podacima stradalo je 90 % Roma koji su pre rata živeli u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, ovo je jedini podatak koji postoji.
Dugo vremena Romi i Sinti nisu postojali kao žrtve, i bili su odvojeni od javnog poimanja i shvatanja Aušvica i nacističke politike rasnog progona i istrebljenja koju Aušvic predstavlja. Početkom 80-tih godina prošlog Veka, zahvaljujući velikom broju različitih aktivnosti organizacija Roma i Sinta, žrtava i potomaka nacističkog progona i istrebljenja, u medijima i političkim krugovima počinje debatama o stradanju Roma i Sinta u II svetskom ratu.
16. decembra 1994. Bundesrat (Gornji dom nemačke savezne skupštine) odao je poštu Romima i Sintima koji su bili žrtve nacističkog progona i istrebljenja, u ceremoniji koja se završila minutom ćutanja. Od tada Bundesrat održava takve ceremonije svake godine, tokom svog zasedanja, na dan koji je najbliži 16. decembru, godišnjici Himlerove naredbe iz 1942. godine.
Genocid nad Romima ostao je u senci največim delom zbog veoma malo sačuvanih istorijskih izvora, arhivskih dokumenata, svedočenja i foto-materijala. Zato je naša moralna obaveza prema stradalima da ne sećamo njihove patnje kako se istorija ne bi ponovila u budućnosti! Romi su i dalje na marginama društva, a savremeni oblici isključenosti i diskriminacije nastavili su da opstaju i nakon IISvetskog rata u svim državama Evrope.
